Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) Nedir?

Bireysel Emeklilik Sistemi; kişilerin aktif çalışma yaşamları süresince yaptıkları tasarrufları uzun vadeli yatırıma yönlendirerek, emeklilik dönemlerinde yaşam standartlarını koruyabilecekleri bir gelir elde etmelerini sağlayan özel bir emeklilik sistemidir. Kişiler bu sisteme gönüllü katılarak, sosyal güvenlik sisteminin sağladığı emeklilik gelirine ek bir gelir sağlayabilmektedir.
Sistem, katkı paylarının/tasarrufların toplanması, değerlendirilmesi ve kişiye toplu para ya da maaş ödenmesi esasına dayanmaktadır.

Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu 28 Mart 2001 tarihinde kabul edilmiş, 7 Nisan 2001 tarih ve 24336 sayısı Resmi Gazete'de yayımlanmıştır. Kanun, yayımı tarihinden 6 ay sonra 7 Ekim 2001 tarihinde yürürlüğe girmiştir. 27 Ekim 2003 tarihinde ilk emeklilik planlarının tasdiki ile emeklilik şirketleri faaliyete başlamıştır.

Bireysel Emeklilik Sistemi'nin öncelikli amacı, bireylerin emekliliğe yönelik tasarruflarının yatırıma yönlendirilmesiyle emeklilik döneminde ek bir gelir sağlanmasıdır. Bireysel emeklilik böylece, aktif çalışma hayatlarının sona erdiği emeklilik döneminde kişilerin refah düzeylerini yükseltir. Sistem aynı zamanda, ekonomiye uzun vadeli kaynak yaratarak ülke kalkınmasına da katkıda bulunur.

Bireysel Emeklilik Sistemi'nde Sosyal Güvenlik Kurumu'na ilişkin bir bağlılık ya da çalışma koşulu bulunmamaktadır. Bireysel Emeklilik Sistemi, zorunlu sosyal güvenlik sisteminin tamamlayıcısı olup herkes katılabilir.

Bireysel Emeklilik Sistemi; Sosyal Güvenlik Kurumunda mevcut olan sağlık hizmetleri veya diğer hizmetleri sunmamaktadır.

Hayır. Bireysel Emeklilik Sistemi'nde Sosyal Güvenlik Kurumu'na ilişkin bir bağlılık ya da çalışma koşulu bulunmamaktadır. Sosyal güvenlik kurumundan kaynaklanan haklar devam edecektir.

Bireysel Emeklilik Sistemi Türkiye'de, dünyadaki en iyi uygulamaların incelenmesiyle oluşturulan, devlet tarafından güvence altına alınmış ve örnek gösterilecek kadar iyi işleyen bir sistemdir. Şirketlerin emeklilik faaliyetleri Hazine Müsteşarlığı'nın, şirketin fonlarına, portföy yöneticilerine ve saklayıcılara ilişkin hesap ve işlemleri Sermaye Piyasası Kurulu'nun (SPK) denetimine tabidir.
Bireysel Emeklilik Sistemi'nin güvenli ve etkin biçimde işletilmesini sağlamak, katılımcıların hak ve menfaatlerini korumak amacıyla emeklilik şirketlerinin faaliyetleri Hazine Müsteşarlığı'nın günlük gözetim ve denetimine tabidir. Hazine müsteşarlığı bu görevin yürütülmesini teminen Emeklilik Gözetim Merkezini görevlendirmiştir.

4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu 17.maddesi uyarınca "Fon malvarlığı rehnedilemez, portföye ilişkin olarak yapılan işlemler haricinde teminat gösterilemez, üçüncü şahıslar tarafından haczettirilemez ve iflas masasına dahil edilemez".

Hayır. Bireysel Emeklilik Sistemi'nde vefat teminatı bulunmamaktadır. Ancak katılımcının sözleşme süresi içinde vefat etmesi durumunda, birikimleri, devlet katkısı ve getirilerinin tümü, varsa emeklilik sözleşmesinde belirtilen lehtarlara ya da kanuni varislerine ödenir.

Bireysel emeklilik hesabı açılması, hesaba katkı payı ödenmesi, ödenen katkı paylarının tercih edilen fonlarda yatırıma yönlendirilmesi ve hesapta biriken paraların hak sahiplerine ödenmesine ilişkin esas ve usuller ile tarafların bu kapsamdaki diğer hak ve yükümlülüklerini düzenleyen bir sözleşmedir.

Emeklilik sözleşmesi bireysel veya grup emeklilik sözleşmesi olarak yapılabilir. Grup emeklilik sözleşmesi gruba bağlı bireysel veya işveren grup emeklilik sözleşmesi olarak düzenlenir.
Bireysel emeklilik sözleşmesi: Bireysel emeklilik planına bağlı olarak şirket ile katılımcının taraf olarak yer aldığı bir sözleşmedir. Gruba bağlı bireysel emeklilik sözleşmesi: Grup emeklilik planına bağlı olarak şirket ile katılımcının taraf olarak yer aldığı bir sözleşmedir. İşveren grup emeklilik sözleşmesi: Bir istihdam ilişkisine dayalı olarak veya katılımcı lehine bir sponsor kuruluş ile şirket arasında imzalanan ve katılımcı adına sponsor kuruluş tarafından katkı payı ödenen bir sözleşmedir.

Bireysel Emeklilik Sistemi'ne giriş tarihinden itibaren, en az 10 yıl sistemde bulunmak ve 56 yaşını tamamlamak koşulu ile emekliliğe hak kazanılmaktadır.

Evet, sonlandırılan sözleşmeden kaynaklanan sistemde geçirilen süre kaybedilir. Sisteme giriş tarihi, halen yürürlükte olan en eski sözleşmeye göre değiştirilir.

Evet. Aynı şirketten ya da farklı şirketlerden birden fazla emeklilik sözleşmesi alma imkanı bulunmaktadır.

Katılımcı istediği kişi ya da kişileri lehtar olarak tayin edebilmektedir. Lehtar/lehtarlar sözleşmede belirtilir. Lehtarın belirlenmemiş olması ve katılımcının vefatı halinde, birikimler katılımcının kanuni mirasçılarına ödenir.

Ödenen katkı payları, şirket hesaplarına intikalini takip eden en geç ikinci iş gününde katılımcı veya varsa sponsor kuruluş tarafından belirlenen fonlar için gerekli talimatlar verilerek yatırıma yönlendirilmektedir.

Katılımcı, dilediği her zaman bireysel emeklilik hesabına düzenli katkı payı dışında da ödeme yapabilmektedir.

Katılımcıların ödeyecekleri katkı payları emeklilik şirketlerinin kurmuş oldukları fonlarda değerlendirilmektedir. Fon portföyüne alınabilecek para ve sermaye piyasası araçları şunlardır;

Herhangi bir fon tercihinde bulunmayan katılımcılara plan kapsamında belirlenmiş standart fon sunulabilir. Standart fon olarak tanımlanan fon portföyünün;

Katkı payları sözleşmelerde belirtilen ödeme araçları ile yapılabilir. Banka şubesine verilen hesaptan otomatik ödeme talimatı, kredi kartı gibi araçlar sıklıkla kullanılmaktadır.

Bireysel emeklilik hesabındaki birikimin ve ödenen katkı paylarının fonlar arasındaki dağılım oranları veya tutarları, bir yılda azami 12 kez değiştirebilir.

Bireysel emeklilik hesabındaki birikimin ve ödenen katkı paylarının fonlar arasındaki dağılım oranları veya tutarları, bir yılda azami 12 kez değiştirilebilir.

Katılımcının sistemde bulunduğu ay sayısı ile haciz, rehin veya iflas tarihinde brüt asgari ücret tutarının çarpımına karşılık gelen birikim tutarı nafaka borçları hariç olmak üzere haczedilmez, rehnedilemez ve iflas masasına dahil edilemez.

Emeklilik yatırım fonu, emeklilik için ödenen katkı paylarının yatırıma yönlendirildiği bir yatırım fonudur. Emeklilik şirketleri tarafından kurulur, portföy yönetim şirketlerince yönetilir.

Bu fonlar Bireysel Emeklilik Sistemi'ne ödenen katkı paylarının değerlendirilmesi için ve işletilmesi amacıyla özel olarak kurulur. Sadece Bireysel Emeklilik Sistemi'ne giren kişiler tarafından satın alınabilir. Emeklilik yatırım fonlarının elde etmiş olduğu kazançlara stopaj uygulanmamaktadır. Daha uzun vadeli yatırım stratejileri ile yönetilmektedir.

Hayır, tercih edilen fonlara herhangi bir asgari ve azami sınır olmaksızın yatırım yapılabilir. Bununla beraber, emeklilik planlarında hedef kitledeki katılımcıların risk getiri beklentileri doğrultusunda fonun stratejisine paralel olarak yatırım sınırlamaları bulunabilir.

Fonlar, bireysel katılımcılara yönelik olarak bireysel emeklilik yatırım fonu ve fon paylarının emeklilik sözleşmesinde tanımlanmış katılımcı, kişi ya da gruplara tahsis edildiği grup emeklilik yatırım fonu şeklinde kurulabilir. Grup emeklilik yatırım fonları; işyeri veya belirli meslek grupları bazında, sektörel bazda ve Sermaye Piyasası Kurulu'nca uygun görülmek koşulu ile fon paylarının belirli kişi ya da gruplara tahsis edilmesi suretiyle oluşturulabilir.

Katılımcı bireysel emeklilik hesaplarındaki birikimlerin ve ödediği katkı paylarının fonlar arasındaki dağılım oranlarını veya tutarlarını yılda en fazla 12 kez değiştirebilir. Bu yöndeki değişiklik talebi yazılı olarak veya şirketin çağrı merkezinden yahut şirketin internet sitesinde katılımcı adına oluşturulan güvenli sayfadan yapılır.

1 Ocak 2013 tarihinden itibaren ödenen katkı payları için devlet katkısı hesaplaması yapılmaktadır.

Evet, bir katılımcının bir takvim yılı içinde alabileceği devlet katkısı tutarı, ilgili yıla ilişkin brüt asgari ücret tutarının %30'unu geçemez. Limit hesabı katılımcı bazında yapılır.

Evet, vergi mükellefi olsun olmasın bireysel veya gruba bağlı bireysel emeklilik sözleşmesine katkı payı ödenen herkes belirlenen limitler dahilinde devlet katkısından yararlanabilmektedir.

Devlet katkısından yararlanabilmek için katkı payı ödemesi yaptıktan sonra katılımcı tarafından yapılması gereken bir işlem bulunmamaktadır. Devlet katkısı hesaplaması ödenen katkı payları üzerinden otomatik yapılmakta, katılımcının herhangi bir beyanı ya da bildirimi aranmamaktadır.

Hayır, katkı payı tahsilatının blokaj süresi sonunda nakden şirket hesaplarına intikal ettiği aya ilişkin devlet katkısı hesaplamasında dikkate alınacaktır.

Devlet katkısı tutarı, katkı payı ödeme tarihini takip eden 3 ay içinde emeklilik hesabına şirket tarafından aktarılır.

Bu durumda, katılımcı devlet katkısı hesabındaki tutarın tamamına hak kazanır. Bu tutar, katılımcı tarafından belirlenen lehtar ya da lehtarlara ödenir.

Bireysel Emeklilik Sistemi'nde (BES) yeni dönem, 1 Ocak 2016 tarihinden itibaren uygulanmaya başladı.

BES'in yeni dönemiyle birlikte kesinti yapısında değişikliğe gidilmiştir.

1 Ocak 2016 itibariyle yürülüğe giren yeni yönetmelik kapsamındaki değişiklikler hem mevcut hem de yeni satılacak sözleşmeleri kapsamaktadır.

Sistemde uzun süre kaldıkça daha karlı olcaksınız. İlk 5 yılı içerisinde sözleşmenizden ayrılmanız durumunda planınızda tanımlı kesintiler yapılacaktır. Ancak sözleşemenin 5. Yılından sonra çıkmanız durumunda hem Fon Toplam Gider Kesintisi iadelerine başlanacak hem de Devlet Katkısı ile ilgili kesinti kontrolleri yapılacaktır. Bu kontrollere göre iadelere hak kazanabileceğiniz için karlı duruma geçeceksiniz.

Devlet katkısı, BES katılımcılarının yatırdıkları katkı payı tutarının yüzde 30'u kadar ek bir tutarın katılımcının adına açılan ayrı bir hesaba aktarılması demektir.

"Devlet katkısı, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı katılımcıların, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olup da çıkma izni almak suretiyle Türk vatandaşlığını kaybedenler ve bunların altsoyları tarafından ya da bu kişiler adına yatırılan katkı payları için vergi mükellefi olup olmadıklarına bakmaksızın veriliyor. Katılımcının yararlanabileceği azami devlet katkısı, ilgili takvim yılı için yıllık toplam brüt asgari ücretin %30'u ile sınırlıdır."

Devlet katkısı, 1 Ocak 2013 tarihinden itibaren bireysel emeklilik katılımcılarının şirketleri tarafından açılan hesaplarına Hazine Müsteşarlığı tarafından aylık olarak yatırılmaktadır.

Yeni düzenleme ile BES'e yatırılan her katkı payının %30'u katılımcıların bireysel emeklilik hesabına devlet katkısı olarak eklenmektedir. Katılımcının yararlanabileceği azami devlet katkısı ilgili takvim yılı için, yıllık toplam brüt asgari ücretin %30'u ile sınırlıdır.

Bireysel emeklilik katılımcıları, devlet katkısından 1 Ocak 2013 tarihinden itibaren yararlanabilecek. Geçmiş dönemler için bir katkı sağlanmayacak.

Devlet katkısı, katılımcıların sistemde uzun süre kalmalarını teşvik etmek için getirilmiş, önemli bir uygulamadır. Bu yüzden sistemden erken ayrılma durumunda devlet katkısını hak etmek için de sınırlamalar getirilmiştir. 1 Ocak 2013 tarihinden sonra emeklilik sözleşmesinin sistemde geçirdiği sürenin üç yıldan altı yıla kadar olması durumunda katılımcı, devlet katkısı ve getirilerinin %15'ine, altı yıldan on yıla kadar olması durumunda %35'ine, on yıl ve daha fazla olması durumunda ise %60'ına hak kazanır. 10 yıldan fazla ve 56 yaşından sonra, yani emekliliğe hak kazandığında (ve vefat ya da maluliyet) ise devlet katkısının tamamına hak kazanır. Hesaplamalar, emeklilik sözleşmesi bazında yapılır.

Devlet katkısı, Emeklilik Gözetim Merkezi gözetiminde düzenlenmektedir. Yapılan katkı payları için emeklilik sözleşmelerine ayrı bir devlet katkısı hesabı tanımlanır ve devlet tarafından ödenecek tutar bu hesapta değerlenir. Devlet katkısı, diğer katkı payları gibi Takasbank'ta katılımcı adına saklanır ve emeklilik yatırım fonlarında değerlendirilir. Ancak devlet katkısının yatırılacağı emeklilik yatırım fonu türleri Hazine Müsteşarlığı tarafından belirlenir.

Katılımcının birden fazla sözleşmesi için devlet katkısından yararlanmada herhangi bir bildirim yapmasına gerek yoktur.

Katılımcıların tüm sözleşmeleri için yapmış olduğu katkı paylarının toplamının %30'una denk gelen tutar, yıllık brüt asgari ücretin %30'unu geçmeyecek şekilde devlet katkısı olarak eklenir.

29 Mayıs 2012'de sistemde yer alıp 29 Haziran 2012'den sonra iki yıl içinde emeklilik sözleşmesini sonlandıran katılımcılar 31 Aralık 2014'e kadar BES'e yapacakları katkı payları için devlet katkısı alamayacaktır.

Vergi kesintisi, sadece getiriler üzerinden uygulanmaktadır.

Emeklilik sözleşmesine göre vadesinde ödenmeyen katkı payının ödeme tarihini müteakip üç ay içinde, ilgili hesaba herhangi bir ödeme yapılmamasıdır.

Vadesinde ödenmeyen katkı payının ödeme tarihini müteakip üç ay içinde, ilgili hesaba herhangi bir ödeme yapılmaması durumunda, ara verilen her tam ay için birikimden indirim yolu ile tahsil edilen yönetim gideri kesintisidir.

Bir yıldan fazla ödemeye ara verme durumunda katılımcının birikimlerinden indirilebilecek olan ve bireysel emeklilik hesabına ilişkin olarak emeklilik gözetim merkezine şirket tarafından ödenen sabit giderleri aşmayacak şekilde tespit edilen kesinti tutarıdır.

Teklif formunun imzalanmasından ya da mesafeli satışta teklifin onaylanmasından sonraki 2 ay içinde katılımcının sözleşmesinden vazgeçebilmesi durumudur.

Evet, zorunlu sosyal güvenlik sisteminden emekli olunması halinde Bireysel Emeklilik sözleşmesi yaptırılabilmektedir. Bireysel Emeklilik Sistemi Sosyal Güvenlik sisteminin alternatifi değil tamamlayıcısıdır. Bireysel Emeklilik Sistemi'nde yer alan birikimleriniz uzman portföy yöneticileri tarafından yönetilen emeklilik yatırım fonlarında değerlenir. Birikimleriniz yatırdığınız katkı payları ile büyürken, bu katkı payının %30'u kadar tutar da emeklilik hesabınıza devlet katkısı olarak eklenir. Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) ile ilgili merak ettiğiniz diğer detaylar için Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) ile ilgili Sıkça Sorulan Sorular sayfamızı ziyaret edebilirsiniz.

Sözleşmenizin getiriler dahil, devlet katkısı hariç toplam birikimin en fazla yarısı (%50) kadar çekim yapabilirsiniz.

Hayır, işveren katkılı bireysel emeklilik sözleşmelerinde kısmen ödeme alma hakkı bulunmamaktadır.

Hayır, otomatik katılım sözleşmelerinde kısmen ödeme alma hakkı bulunmamaktadır.

Hayır, üzerinde rehin, temlik veya haciz veya alacağın devri bulunan sözleşmelerinizde kısmen ödeme alma hakkı bulunmamaktadır.

Konut, evlilik ve doğal afet durumlarında kısmen ödeme yapılacak tutar belirlediğiniz IBAN numarasına yatırılır.

Başvurunuzun kabul edilmesinden itibaren en geç on iş günü içinde ödeme yapılır.

Hayır, tek bir sözleşmenizden çekim yapabilirsiniz.

Devlet katkısı ödemesi yapılacağı tarihte ilgili sözleşmenizin devlet katkısı hesabında bulunan tutarla sınırlıdır.

Sisteme giriş yılınızdan kaynaklı haklarınızda herhangi bir değişiklik olmayacaktır. Sonlanma taahhüdünüz devam ederken çıkış yapılması halinde haksız devlet katkısı süreci işletilir. Yani; ödenen devlet katkısı faiziyle sizden tahsil edilir.

Mevcut hakediş oranınız ile yatırdığınız Katkı payı tutarlarına devlet katkısı almaya devam edersiniz.

Gelir Vergisi Kanunu madde 75 gereğince stopaj uygulaması kısmen ödeme tutarına da uygulanacaktır.
Bu oran; 10 yıldan önce %15, 10 yıldan sonra %10 ve 10 yıl 56 yaş doldurulmuş Emeklilik hakkını kullanmak yerine Kısmi ödeme almak istenilmesi durumunda ise %10 dur.